MWW bada granice języka!
Dzięki językowi możliwa jest komunikacja – trudno nie zgodzić się z tym zdaniem. Co stanie się, kiedy zostanie podjęta próba wymierzenia jego granic? Jak cenzura wpływa na możliwość poznawania innych kultur? Dlaczego dzieło podczas kontaktu z odbiorcą może nabrać nowego znaczenia? Na te pytania odpowiada wystawa „Poezja i performance. Perspektywa wschodnio-europejska”, którą do 13 lipca można obejrzeć w Muzeum Współczesnym Wrocław.
Mimo że przedstawione dzieła krążą wokół regionu Europy Wschodniej, brakuje terytorializacji problemów czy odniesień jedynie do tej części świata. Głównie w tym bloku łatwa jest do zauważenia skłonność języka do bycia stłumionym, jego delikatność, ale też wielka siła, która pozwala na budowanie kolejnych wyobrażeń o świecie. Polityka mocno wybrzmiewa w wystawie, jednak jest podparta ciekawostkami historycznymi, które pomagają osadzić kolejne dzieła na osi czasu. Mimo oddzielenia żelazną kurtyną od Zachodu, nietrudno dostrzec paralelne podejścia do zagadnień związanych z poezją i ogólnie rozumianą sztuką.
Nie bez powodu, wystawa została zaprezentowana właśnie we Wrocławiu – Fasada Muzeum Współczesnego Wrocław, którego siedziba jest w poniemieckim schronie, symbolizuje kruchość słów oraz niejako pozwala na ukazanie ich w rzeczywistej postaci.
Dear fear near here
Dzieło, którego autorem jest Mladen Stilinović, naśladuje slogany, które znane są z marketingu, ale też polityki. Tworzy nowe pole do badania języka – konfrontację z ideologią polityczną. Powszechnie znane wyrazy i wyrażenia umieszcza niejako wewnątrz relacji społecznych, przez co mnoży interpretacje. Wskazuje również, że znaczenie konkretnych słów zmienia się wraz z kontekstem oraz upublicznieniem, np. w mediach.
Podobną próbę podjął też Honza Zamojski w swojej pracy. Kreuje fantastyczny kosmos, będący miejscem przenikania się różnych sztuk, które mimo pozornych różnic, tworzą jedność. Opierając pracę o ironię i absurd, uzyskuje poważną narracją wizualno-poetycką.
Mail art
Andrzej Partum zaprezentował kartki pocztowe. Jednak jeżeli przyjrzeć się bliżej, można dostrzec prowokacyjne hasła, które znajdują się na każdej z nich. Autor wysyłał je w świat, czekając na reakcję adresata. Jest on głównym prekursorem tego awangardowego ruchu. Idea polega na wysłaniu listu, paczki, telegramu do innej osoby i czekaniu na jej odpowiedź. Rozrywkę stanowiło głównie czekanie na reakcję. Ciekawostką jest, że Budhuin Simon, reprezentant tego ruchu, zachęcając do zabawy, umieszczał na przesyłkach hasło: stwórz dzieło ze świnią w roli głównej, a na pewno otrzymasz odpowiedź.
Warto zwrócić też uwagę na „Gościa (Pięć wizyt)” autorstwa Lubomíra Ďurčeka, za pomocą którego autor podjął próbę zbadania znaczenia pojedynczych słów w zależności od kontekstu, w jakim są wypowiadane. Użył do tego kartki papieru, symbolizującej ograniczoną przestrzeń.
Poezja ciała
Paulina Ołowska wygina swoje ciało na kształt liter na kolejnych zdjęciach w ramach „Alfabetu”. Ubrana w czerwono-błękitny strój przywołuje na myśl wybiegi modowe, jednak nie to jest tu najważniejsze. Ciało zostało przedstawione jako nośnik informacji o języku – została ukazana jego siła w kwestii kształtowania wyobrażeń o świecie – ale też jako ucieleśnienie aktów mowy.
Gdyby można było wybrać słowa-klucze, opisujące wystawę, byłyby to metajęzyk i perspektywa. Współzależność mowy i kultury oraz jej świadomości zostały ukazane na wielu przykładach. Oprócz aspektów polityczno-ideologicznych, artyści starają się ponownie odkryć powiązania kulturowe i językowe między społecznościami lub mniejszymi grupami. Zgrabnie pokazano brak granic języka. Mowa nabrała medialnego charakteru, przez co udowodniono, że jej znaczenie może się zmieniać w zależności od kontekstu oraz możliwości poznawczych odbiorcy.
Nie wierzę, by poezja mogła zmienić świat. Prawdziwi twórcy zła nie czytają wierszy – to słowa noblistki Wisławy Szymborskiej, niezwykle istotne w kontekście całej wystawy.
„Poezja i performance. Perspektywa wschodnio-europejska”dostępne do 13 lipca.
Autor: Aleksandra Orłowska
Zdjęcie wyróżniające: MWW
